KELEBEK ETKİSİ TEORİSİ VE İNSAN HAYATINA ETKİSİ

Kelebek etkisi, küçük değişikliklerin beklenmeyen sonuçlar doğurabilmesi durumudur.

 

Hiç beklenmeyen bir olayın ufak detaylar sebebiyle, öngörülemez sonuçlar oluşturmasına kelebek etkisi denir.

Kelebek etkisi, bir sistemin başlangıç verilerindeki küçük değişikliklerin büyük ve öngörülemez sonuçlar doğurabilmesine verilen addır. Edward N. Lorenz'in çalışmalarından biri olan Kaos Teorisi ile ilgilidir. Daha sonralarda hava durumuyla ile ilgili verdiği şu örnek ile ünlenmiştir.

Amazon Ormanları'nda bir kelebeğin kanat çırpması, ABD'de fırtına kopmasına neden olabilir. Farklı bir örnekle bu, bir kelebeğin kanat çırpması, Dünyanın yarısını dolaşabilecek bir kasırganın oluşmasına neden olabilir.

Fakat daha çok yaratılan bir kaosun büyüyerek artmasını ifade eder.

Aslında insanlar da bu örneğin içinde yer almaktadır. Buradaki kelebeği insan yaşamına örnek gösterecek olursak: Gereksiz gibi görerek yaptığımız en küçük şey belki de başkalarının hayatına veyahut kendi hayatımıza bir yenilik getirecektir ve burada şans kavramı ortaya çıkacaktır. Buna sevgiyi de örnek gösterebiliriz. Çok sevip değer verdiğimiz bir insanın bile hayatındaki ufak bir şey bizim hayatımıza etki edip bizi mutlu edebilmektedir uzak veya yakın hiç fark etmez. Biraz detaylı düşündüğümüz zaman bu teorinin olabilirliğine her geçen zaman biraz daha inanıyoruz.

Her ne kadar bu hayatı kendimiz yaşıyor, kendimiz şekillendiriyorsak da bir o kadar dış etkilere bağımlı olarak yaşamımızı sürdürüyoruz. Örneğin siz trafikte normal bir şekilde yol alıyor olabilirsiniz. Ancak sizden çok ileride olan bir kaza yolun tıkanmasına ve sizinde o yoğunluğun içinde kalmanızı sağlar. Aslında bu olan olayda sizin hiçbir etkiniz olmamasına rağmen siz bu durumdan etkilenirsiniz.

Aile yaşantınızda da bu durumlarla karşılaşırsınız. Bir aile bireyinin rahatsızlanması bütün düzeninizi bozar. Bir aile bireyinin laf taşıması aile dengesini değiştirir. Dolayısıyla hayatımızın akışını değiştiren dinamikler vardır. Ve biz hayatımızı kendimiz şekillendiriyor ve yönetiyoruz diye düşünsekte aslında çevresel faktörler ve dinamiklerin etkisinde kalırız. 

Bu yan yana dizilmiş bir domino taşının ilk olanına dokunmak gibidir. Sonrası bir birine çarparak devam eder.  

Bir çivi nalı, bir nal atı, bir at süvariyi bir süvari orduyu, bir ordu tüm dünyayı yönetir. Bir çivi hayatımızda ne kadar önem arz ediyordur ki?

Biz farkında olmasak da kelebek etkisi içerisinde hayatımızı sürdürürüz. Belki bu yazıya rastlayıp okumanız bile hayatınızda çok köklü değişimlere yol açacaktır.